Перевод: со всех языков на русский

с русского на все языки

Жьэм хуэхьын

  • 1 хуэхьын

    I (хуехь) перех. гл. 1. отнести что-л. кому-л.
    / Зыгуэрым и деж хьын.
    Тыгъэ лъапIэхэр хуэхьын.
    2. отнести, поднести что-л. куда-л. кому-л., для кого-л.
    / Зыгуэрым удэIэпыкъуу хьын, зыгуэрым и лъэIукIэ, и жыIэкIэ хьын.
    3. умыкнуть кого-л. для кого-л.
    / Зыгуэрым щхьэгъусэ ищIын щхьэкIэ хьын.
    * ФIыуэ илъагъум хуахь и гугъэу, абы {хъыджэбзым} и гур къилъэтырт. Къэр. Хь.
    4. поднести что-л. к чему-л. (напр. ложку ко рту, очки к глазам)
    / ЕхьэлIэн, гъунэгъу хуэщIын (бжэмышхыр жьэм, нэгъуджэр нэм).
    * - Хьэлывэр зэпытхъыт, щауэ хьэщIэ, - къыбжиIэмэ ауи уи жьэм хуэпхьынкъым. Нарт.
    5. истолковать, объяснить что-л., чей-л. поступок, чьё-л. поведение, какое-л. явление и т. п. каким-л. образом
    / Зы мыхьэнэ гуэр къихын, зыгуэр хэлъэгъуэн.
    * ПщIыхьу слъагъур сэ фIым хуэсхьт. Щ. Н.
    Бзэгу хуэхьын см. бзэгу.
    II (хуохь) неперех. гл. 1. смочь отнести что-л. куда-л.
    / Хьыфын.
    2. смочь вынести, выдержать, вытерпеть что-л.
    / Хьыфын, шэчыфын.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > хуэхьын

  • 2 жьэ

    1. рот
    / Iупэхэм, дзэхэм я зэтехьэпIэм къыщыщIэдзауэ къурмэкъеищхьэм нэс зэхуакур.
    Жьэм жьэдэлъхьэн. Жьэр ущIын.
    * Зэтрехыр пщащэм и жьэр, жьыр а цIыкIум имыгъуэту. КI. А.
    / Бзэ.
    * Жьэр насыпым и щIэлъэныкъуэщ. (погов.) Щхьэм жьэр и лIыкIуэщ. (погов.)
    Жьэ бзаджэ зэщIэхын говорить грубо, грубить.
    Жьэ зэщIэхын заговорить (букв. раскрыть рот).
    * Абы жиIэр нэгъуэщIым жегъэIи, зым и жьэ зэщIихынкъым. Iуащхь.
    {Я} жьэ зэсэн привыкнуть к грубостям со стороны друг друга.
    Жьэ мардэу жыIэн запросить определенную цену.
    Жьэ махуэ ипсэлъыкIын сказать что-л. к счастью.
    Жьэ мэхъаджэ сквернослов.
    * Зи жьэр мэхъаджэм и Iэр сымаджэщ. (погов.)
    Жьэ мыгъуэ ипсэлъыкIын сказать что-л. к несчастью.
    Жьэ мыгъуэ ишхыдыкIын = жьэ мыгъуэ ипсэлъыкIын.
    ЖьэкIэ плъэн быть ротозеем.
    ЖьэкIэ хэшхыхьын есть поедом кого-л.
    ЖьэкIэ шхын = жьэкIэ хэшхыхьын.
    Жьэм жьэдэмыкIын не сходить с языка.
    {И} жьэм къекIуэ къимыгъанэу = жьэм къихь къэмыгъэнэн.
    {И} жьэм къемыкIуэн язык не поворачивается.
    Жьэм къихь къэмыгъэнэн ругать, поносить кого-л.
    {И} жьэм пэшот тегъэуащ = жьэм хьэкъурт жьэдэлъын.
    {И} жьэм тхъурымбэ къищIауэ с пеной у рта.
    * -Былымыр нэхъ Iущщ фэ нэхърэ, цIапIэ гуп! - мэкIий СулътIан, и жьэм тхъурымбэ къищIауэ. Щ. Ам.
    Жьэм тхъурымбэ къищIыху псэлъэн говорить без умолку (букв. до появления пены у рта).
    Жьэм хуэхьын есть, кушать.
    Жьэм хьэкъурт жьэдэлъын молчать словно воды в рот набрал.
    {И} жьэр егъэубыдын заставить кого-л. держать язык за зубами.
    {И} жьэр зэтеда хуэдэ = жьэм хьэкъурт жьэдэлъын.
    * Сэри, си жьэ зэтеда хуэдэ, сыщысынкъым. Къу. Къ.
    {Я} жьэр зэтемызэгъэн не уживаться, постоянно ссориться друг с другом.
    Жьэр зэтенэн потерять дар речи.
    * -Фи жьэр зэтена, щхьэ зыгуэр жывмыIэрэ? - жиIэри старшынэр къэгубжьащ. КI. А.
    Жьэр зэтепIэн = жьэр убыдын.
    Жьэр зэтехын = жьэр зэщIэхын.
    * -Уэсмэн фIэкIа зи жьэ зэтезыхыфын фхэмыту ара? - жиIащ абы. КI. А.
    Жьэр зэщIэкъуэн придержать язык, умолкнуть.
    Жьэр зэщIэнэн потерять дар речи.
    * Ахэр фIыкIэ къызэрыхуэмыкIуар фызабэ тхьэмыщкIэм зэуэ къищIэри жимыIэжыф-Iауэ и жьэр зэщIэнащ. I. Аб.
    Жьэр тетIэщIэн обругать кого-л., выговорить кому-л. все, что накипело на душе.
    Жьэр убыдын держать язык за зубами.
    Жьэр утIыпщын развязать {свой} язык.
    Жьэр ущIауэ с разинутым ртом.
    Жьэр ущIын разинуть рот.
    {И} жьэр хуэмыубыдын не уметь держать язык за зубами. Iэхьмэд и жьэр хуэубыдтэкъым.
    {И} жьэр Iурыхун разинуть рот от удивления.
    * Мэдж къащтэри и жьэр Iурыхуащ. Iуащхь. Мэтхъэныр зыщIэс пэшым Лу щыщIыхьэм, занщIэу и жьэр Iурыхуащ. КI. А.
    ЖьэфI зэщIэхын говорить громко, грубо.
    жьэ бзаджэ злоязычный
    / Дыджу, гурыуэу псалъэ.
    ЦIыху жьэ бзаджэ.
    жьэ кIуэцI полость рта
    / Iупэхэм, дзэхэм я зэтехьапIэм къыщыщIэдзауэ къурмэкъеищхьэм нэс зэхуакурщ.
    жьэ къупщхьэ челюсть
    / Дзэхэр зыхэты нэкIум хэлъ къупщхьэ.
    * Бзу цIыкIум и жьэ къупщхьэр щIэпкIащ. Дыщэ кI.
    жьэ нахуагъэ откровенность
    / Жьэ нахуэ псалъэм къытекIа щыIэцIэщ.
    жьэ нахуэ откровенный
    / Игу илъыр имыбзыщIу жызыIэ.
    ЦIыху жьэ нахуэ.
    жьэ пIащIэ 1. тонкогубый
    / Iупэ пIащIэ. 2. болтливый, говорливый
    / Псэлъэн зыфIэфI, псэлъэрей.
    жьэ цIапIагъэ сквернословие
    / Жьэ цIапIэ псалъэм къытекIа щыIэцIэщ.
    жьэ цIапIэ севернослов
    / ГуемыIуу псалъэ.
    жьэ Iушэ косоротый
    / Зи жьэр, Iупэр ешэкIауэ щыт.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > жьэ

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»